کد مطلب:20823 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

علت اين كه انسان بايد بر بيكرانهها بينديشد و به آن چيزي كه در آن است دل نبندد و به يك طرفي حركت كند كه مسيرش به طور كامل روشن و مشخص باشد ـ و رسيدن به آن سخت است ـ چيست؟

مسير روشن و مشخص انسان، راه خدا است; يعني مقصد انسان، رسيدن به خدا ميباشد و ارزش هر انساني به اين است كه چقدر به خدا نزديكتر شده است: اِنَّ اَكرَمَكُم عِندَ اللّهِ اَتقـغكُم; (حجرات، 13) گراميترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست. با توجه به اين مطلب، آن چه با مقصد او هماهنگ باشد، براي او مفيد و هر چه با مقصد و هدف او ـ كه نزديك شدن به خداوند متعال است ـ بيارتباط باشد، براي او زيان دارد. محور دل بستگيهاي او بايد قرب الي الله باشد و به ديگر سخن، هميشه بايد به خدا بينديشد و از آن جا كه خداوند متعال، بينهايت است، پس انسان با دل بستن به او، به بينهايت دل بسته است; البته پيمودن مسيري كه انسان را به خدا و بينهايت هدايت ميكند، بسيار مشكل است: يـَاَيُّهَا الاِنسـَنُ اِنَّكَ كادِحٌ اِليَ رَبِّكَ كَدحـًا فَمُلـَقيه; (انشقاق، 6) اي انسان! تو با تلاش و رنج به سوي پروردگارت ميروي و او را ملاقات خواهي كرد. امام خميني; دربارة عشق و گرايش انسان به بينهايت و كمال، در كتاب ارزشمند چهل حديث مطالبي را با استفاده از روايات ائمّه: بيان كرده است كه ما بخشي از آن را به طور خلاصه، براي شما بيان ميكنيم; اميدواريم شما با مراجعه به اين كتاب نفيس، به تمام مطلب دست پيدا كنيد. يكي از فطرتهايي كه جميع سلسلة بني آدم بر آن سرشته شدهاند و يك نفر در تمام ابنأ بشر پيدا نميشود كه بر خلاف آن باشد; و... فطرت عشق به كمال است كه اگر در تمام دورههاي زندگي بشر قدم بزني و هر يك از افراد را سؤال كني، خواهي ديد كه اين عشق و محبت در خميرة او وجود دارد و قلب و جان او متوجه كمال و بينهايت است; البته مردم در تشخيص كمال، اختلاف زيادي دارند و هر يك متوجه سمت و سويي هستند و آن را كمال فرض كردهاند...، ولي بايد دانست كه هيچ يك از آنها عشق و محبتشان، دربارة آن چه گمان ميكنند كمال است، نميباشد، زيرا هر كس به فطرت خود رجوع كند درمييابد كه قلبش به هر چه متوجه است، اگر مرتبة بالاتري از آن را بيابد، فوري قلب او از اوّلي منصرف ميشود و به چيز ديگري كه كاملتر است، متوجه ميگردد و وقتي به آن كاملتر رسيد، به اكمل از آن متوجه ميگردد، بلكه آتش عشق او روز افزون گشته و قلب او در هيچ مرتبه از مراتب و در هيچ حدّي از حدود رحل اقامت نيندازد.(چهل حديث، امام خميني، ص 182 و 183، نشر مؤسسة تنظيم و نشر آثار امامخميني;.)

امام صادقدربارة تمايل انسان به كمال و بينهايت ميفرمايد: زماني كه مؤمن از تعلّقات دنيوي فاصله ميگيرد، اوج ميگيرد و حلاوت محبت الهي را درك ميكند، و وقتي قلب مؤمن صفا مييابد، زمين بر او تنگ ميشود.(شرح اصول كافي، محمدصالح مازندراني، ج 8، ص 368 ـ 369.)

قرآن كريم نيز راه روشن و مشخص انسان را راه خدا معرفي فرموده، آن را مطابق با فطرت انسان ميداند; يعني راهي كه انسان براي رفتن آن راه، خلق شده و متناسب با آن راه، آفريده شده است: فَاَقِم وَجهَكَ لِلدّينِ حَنيفـًا فِطرَتَ اللّهِ الَّتي فَطَرَ النّاسَ عَلَيها; (روم، 30) پس روي خود را متوجه آيين خالص پروردگار كن; اين فطرتي است كه خداوند، انسانها را بر آن آفريده است.